In het kader van het project Lauwersom worden dit jaar in Lauwersoog vier uitkijkpunten gerealiseerd, die onderdeel worden van een netwerk van recreatieve fiets- en wandelpaden waarbij de beleving van het gebied centraal staat. De punten zullen wisselend en op een nieuwe manier zicht bieden op de Waddenzee, het Lauwersmeer, de havens, en op Lauwersoog zelf. Het ontwerpersduo Ben van der Meer en Lambert Kamps hebben het ontwerp van twee van deze hoogtepunten voor hun rekening genomen, met als titel ‘Ode aan het gemaakte land’.
De twee objecten bevinden zich respectievelijk bij de entree van Lauwersoog ter hoogte van de Jachthaven en midden in Lauwersoog, centraal op de kruising van water en land naast de sluis/brug die zee en meer verbindt. Het punt dat deze zomer al zal worden gerealiseerd is ter plekke van de entree van Lauwersoog. Voor het ontwerp op deze plek, op de dijk naast de n361, is een vergunning verleend en wordt momenteel een aannemer geselecteerd.
Voor het concept ‘Ode aan het gemaakte land’ heeft het duo zich laten inspireren door de nog korte bestaansgeschiedenis van Lauwersoog en de betekenis van de dijken voor Nederland, Groningen en Friesland. Lauwersoog heeft daarin een sleutelpositie. In 1969 werden de kustlijnen van Friesland en Groningen als noordelijkste deel van de Deltawerken en primaire waterkering met elkaar verbonden door de aanleg van een dijk dwars door de toenmalige Lauwerszee.
Op het ontmoetingspunt van de twee provincies, in het midden van de totale dijk werden uitwateringssluizen gebouwd. De voormalige werkhaven werd de nieuwe thuishaven voor de veerdienst naar Schiermonnikoog en de vissersvloot van Zoutkamp en Oostmahorn. Lauwersoog is een feit. Het is het verbindingspunt op meerdere niveaus. De provincies worden verbonden evenals zee en meer en zoet en zout. Lauwersoog is de belangrijkste ‘opening’ in deze op maar enkele punten onderbroken primaire waterkering dat geheel Noord Nederland beschermt en zowel een scheiding als verbinding vormt tussen land en zee.
De Friesche dijk bereikt Lauwersoog met zijn volledige omvang en met de kenmerkende vorm zoals opgetekend in de schoolboekjes: hoog, groen en met grazende schapen. Deze dijk heeft, door te eindigen met de sluizen van Lauwersoog als ‘slotstuk’, bij de Friese entree van Lauwersoog een bijna monumentaal waterbouwkundige schoonheid.
De wijze waarop de Groningse dijk Lauwersoog ‘raakt’ daarentegen, is veel onduidelijker bij gebrek aan een ‘slotstuk’. De dijk verdwijnt als het ware en is onzichtbaar geworden. Dit komt omdat bezoekers van Lauwersoog niets vermoedend met de N361 omhoog zijn gereden en zich bij de entree van Lauwersoog bovenop in plaats van naast de dijk bevinden. Deze opgave is de kans om een nieuw slotstuk toe te voegen en ook deze entree van Lauwersoog herkenbaarheid te geven.
Het ontwerpersduo wil met dit ontwerp het verhaal van het door mensen(handen) gemaakte land, wat Lauwersoog is, vertellen. Geïnspireerd op de situatie aan de Friesche zijde van Lauwersoog loopt de dijk straks bij de Groningse entree van Lauwersoog met de weg mee omhoog in zijn volle omvang en blijft het een dijk tot deze plotseling en wellicht vervreemdend eindigt in het ontworpen ‘slotstuk’ op de gevraagde locatie; het uitkijkpunt. Daar wordt de dijk rechtstandig afgesneden en beëindigt met een elegante trapopgang gemaakt van hergebruikte houten delen overgehouden van waterbouwkundige werken.
Via deze trap is het uitkijkpunt bereikbaar dat zicht biedt over de gebouwen van de haven heen, op de Waddenzee en het Lauwersmeer en naar beide havens, de zoete en de zoute. Met deze verhoging van de dijk symboliseert dit kunstwerk niet alleen het verhaal van het gemaakte land uit het verleden maar ook die van de toekomst. Het is een van de eerste stukje Nederlandse dijk dat ver boven het huidige deltaniveau wordt verhoogd. Een representatie van de nabije toekomst van de Nederlandse kustlijn reagerend op het scenario van de stijgende zeespiegel dat wereldwijd een actueel thema is.
