PIETERBUREN – Een kleine tentoonstelling van een plaatselijk bekende schilder. En tegelijk is het een grote tentoonstelling die de invloed van De Ploeg op een kleine schilder laat zien.
Meester Ploegman stond van 1922 tot 1958 aan de lagere school in Pieterburen. Met de acte Frans in bezit gaf hij klas zes bijles Frans, met de acte hoofdonderwijzer was hij hoofd van de school. In zijn vrije tijd schilderde en tekende hij, een autodidact. In het bezoekerscentrum van het Groninger Landschap dat onder gebracht is in diezelfde oude school, is werk van Dirk Ploegman bij elkaar gebracht.
Het is een fascinerende tentoonstelling. Je ziet dat meester Ploegman aanvankelijk heel picturaal werkt. Zeg maar: tekenend schildert. Bekende plekjes rond Pieterburen probeert hij tamelijk realistisch uit te beelden. Zeker niet onverdienstelijk, enkele werken zijn zeer interessant. Het is heel mooie autodidact-kunst. Een typerend voorbeeld hiervan is het werk Het haventje van Pieterburen.
Hij leert Jan van der Zee kennen, een van de voormannen van De Ploeg die het modernisme in de beeldende kunst in Groningen introduceerde. Het kenmerk van die vroege Ploegperiode is het losser, minder picturaal schilderen. En vooral: het gebruik van tertiaire kleuren. En kijk, ineens gaat meester Ploegman losser schilderen en tertiaire kleuren gebruiken. Het werk De kerk van Pieterburen is een voorbeeld van die overgang. Los getekend, de kleuren al gevarieerder, gemengde technieken. Het werk met de titel Ondergaande zon laat de schilder Ploegman zien die speelt met de tertiaire kleuren, zich nauwelijks over de uitbeelding bekommert en de nadruk legt op het expressieve van het tafereel. We zien dan een kunstenaar aan het werk.
De invloed van Jan van der Zee op hem werd ook bevestigd door zijn dochter Martha Eckhardt-Ploegman die de expositie opende. “Van der Zee kwam vaak bij ons. Zomaar een weekend. Mijn vader heeft veel van hem geleerd,” zei ze.
Eigenlijk is deze tentoonstelling een petite histoire in de geschiedenis van De Ploeg. Over De Ploeg zijn boekenkasten vol geschreven en dat zal nog wel doorgaan. Een tentoonstelling die zo specifiek de invloed van één van de grote meesters van het Groninger expressionisme documenteert, dat is pas een grote Ploegtentoonstelling. Komende maanden worden we overladen met Ploegmanifestaties – het is 100 jaar geleden dat het genootschap werd opgericht. Veel verrassends zal er niet te zien zijn. Wie een kleine doch grote tentoonstelling wil zien, moet Pieterburen aandoen.
Schilderijen Meester Ploegman. Bezoekerscentrum Groninger Landschap in Pieterburen. Tot 31 mei.
Tekst en foto’s: Berto Merx
