Documentairemaker Pim Giel vraagt begrip voor dementie
Tijdens het filmen van “Mijn hoofd in jouw handen” stonden de tranen hem af en toe in de ogen. Toch heeft documentairemaker Pim Giel geen zwaarmoedige film over dementie afgeleverd, maar een respectvol document waarbinnen menselijke relaties centraal staan: ,,Toen ik als documentairemaker begon, heb ik gelijk de eerste filmregel overboord gegooid: houd afstand, blijf objectief en word geen deelgenoot.”
,,De hoofdpersonen uit Mijn hoofd in jouw handen zijn mijn vrienden geworden. Doordat ik hun vertrouwen won, mocht ik zo dichtbij komen. Soms zat ik middenin het drama. Maar het is niet mijn bedoeling om dat drama te laten zien in de zin van: kijk toch eens hoe ellendig het allemaal is. Ik probeer vanuit respect te filmen. Er is een scène waarin Ger, een van de hoofdpersonen met dementie, en zijn ex-partner woorden hebben. We hebben ze niet onafhankelijk van elkaar gefilmd, maar terwijl ze samen aan tafel zitten.”
Onbegrip
Giel merkt dat er bij de omgeving nog veel onbegrip bestaat over dementie. ,,Er is vaak zoveel ruzie thuis omdat iemand die dementie heeft boos wordt of almaar weg wil. Of omdat je als mantelzorger zegt: ‘Dat héb ik toch al verteld, weet je dat nou nog niet!’ Dat zijn zinloze opmerkingen. Het is de kunst van het vragen stellen: ‘Hoe komt het dat je dit vraagt?’ ‘Waarom denk je dat?’ Dan houd je het gesprek open.”
Mantelzorg
Mantelzorgen moet je leren, aldus Giel. ,,In het begin weet je er niks van, weet je niet waar je mee te maken krijgt. Dan moet je het spel leren spelen, in de eerste plaats met degene die dementie heeft, maar ook met al die hulpverleners, die vormen een wereld apart. Je moet daar je eigen draai in vinden. Hoe hou je het hoofd boven water? Hoe hou je de regie in eigen hand? Dat laatste is ook zeker belangrijk als degene met dementie naar een tehuis gaat.”
Voor hulpverleners heeft Giel, die dertig jaar in de zorg heeft gewerkt, ook een boodschap. ,,Ga niet uit van je eigen zorgaanbod, maar van de kwaliteit van mensen. Iemand die vroeger timmerman is geweest, die moet je niet op de dagbesteding zetten en aardappels laten schillen. Die moet je laten timmeren.”
De filmmaker hoopt dat mensen na afloop naar huis gaan met een positief gevoel. ,,We gaan het tijdens het nagesprek hebben over oplossingen, dus hoe kan iemand langer thuis wonen? Hoe zorg je als mantelzorger voor jezelf?
Het onderwerp is natuurlijk vreselijk, dementie is geen feestje. Toch probeer ik er een beetje humor in te brengen, dat doe ik bij mijn films ook. Want door humor kun je verder. Humor maakt mensen authentiek. Heerlijk vind ik dat.”
Arts
Henk Havinga, arts en leidinggevende bij ouderenzorgorganisatie De Hoven, schoof tijdens de Publieksacademie aan als panellid. Hij pleit voor een betere zichtbaarheid van mantelzorgers en voor een ‘dementievriendelijke’ omgeving. ,,Voor mantelzorgers – niet alleen de partner, maar alle mensen die om iemand met dementie heen staan – is het vaak zwaar. Voor een deel wordt dat niet gezien door de omgeving. Mensen vertellen er niet snel over; we leven helaas in een maatschappij die een enorm lage waardering heeft voor mensen die hun brein niet meer goed kunnen gebruiken. Mantelzorgers zijn soms zo eenzaam dat ze in een depressie raken.
Buddyzorg
Havinga benadrukt dat er positieve ontwikkelingen zijn, zoals de buddyzorg voor mensen met dementie en hun mantelzorger, uitgevoerd door gekwalificeerde vrijwilligers. De omgeving mag echter een stuk dementievriendelijker worden: ,,Het zou mooi zijn als iedereen met dementie in een omgeving kon wonen met mensen die niet gelijk afhaken bij onvoorspelbaar gedrag.’’
,,Stutsystemen van kennissen, vrienden en buurtgenoten zijn hard nodig om mantelzorgers te ontlasten en mensen met dementie veiligheid en geborgenheid te bieden. Zo creëer je een netwerk dat belangrijk is als een dementerende later de overstap maakt naar een verpleeghuis.”
Publieksacademie
De Publieksacademie is een gezamenlijk initiatief van het Dagblad van het Noorden en het Netwerk Dementie Groningen, waarin dertig verschillende organisaties en zorgaanbieders zitting hebben. Het streven van het netwerk is dat mensen met dementie zo lang mogelijk op een verantwoorde wijze thuis kunnen wonen.
Bekijk hier het filmpje dat gemaakt is tijdens de publieksacademie:
Artikel: www.gezondheidenco.nl
